Το ιστορικό θωρηκτό – καταδρομικό «Γ. Αβέρωφ» ήρθε στην επικαιρότητα όχι για τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την καθέλκυση του, και τα όσα πρόσφερε στους αγώνες του Έθνους για απελευθέρωση των νησιών του Ν.Α Αιγαίου, αλλά για το προκλητικό πάρτι του ζεύγους Πατίτσα - Χρουσαλά στο κατάστρωμα του, που προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων.
Όπως μπορείτε να δείτε στις φωτογραφίες που δημοσιεύει σήμερα το protothema gr., οι καλεσμένοι σεβάστηκαν με τον …πλέον προσήκοντα τρόπο τον χώρo, τιμώντας με τη σεμνότητα της παρουσίας τους τις μνήμες των ηρώων που έχουν περάσει από το ιστορικό θωρηκτό...
Τα κανόνια, οι κουπαστές, οι φλόκοι, γενικά κάθε γωνιά του μνημείου αυτού της ζωντανής ιστορίας της χώρας μας μοιάζει να ξαναγεννήθηκε μέσα από τα καλλίγραμμα σώματα των μοντέλων και των λαμπερών προσόντων τους που επιδείχθηκαν ανάμεσα στις τιμημένες στολές του Πολεμικού Ναυτικού, που έφεραν με το ποτήρι και με αιθέριες υπάρξεις ανά χείρας αξιωματικοί και ναύτες.
Προφανώς, ο αγώνας των ηρώων που χάθηκαν στις μάχες του Έθνους με το “Αβέρωφ” περνά πια σε άλλη διάσταση με την παρουσία μοντέλων, αρκετά εκ των οποίων έχουν, όπως μπορείτε να δείτε, φωτογραφηθεί στο Playboy σε ιδιαίτερα αποκαλυπτικές πόζες.
Λεό - Μαργαρίτα: Από τη χαρά …στη διαπόμπευση
Της Εβελίνας Ρίζου
Το πλοίο-σύμβολο ου Πολεμικού Ναυτικού, «Γεώργιος Αφέρωφ», έγινε αγνώριστο προκειμένου να φιλοξενήσει το πάρτι της εταιρίας “Atlas Maritime”, της οικογένειας Πατίτσα, στο πλαίσιο των φετινών «Ποσειδωνίων». Μπορεί το «Αβέρωφ» να άντεξε τις ναυμαχίες στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο… μπορεί να βγήκε αλώβητο από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο καταφέρνοντας περήφανες νίκες, ωστόσο η …τορπίλη της εκδήλωσης που πραγματοποίησαν εκεί το μοντέλο-παρουσιάστρια, Μαριέττα Χρουσαλά και ο εφοπλιστής σύζυγός της, Λεό Πατίτσας, “βύθισε” την αξιοπιστία του Πολεμικού Ναυτικού, συνολικά.
Μέχρι και πίστα και μάλιστα ακριβώς κάτω από τα κανόνια του πλοίου, στήθηκε στο κατάστρωμα του θωρηκτού προκειμένου να χορέψουν πιο άνετα οι καλεσμένοι του ζεύγους. Βλέπετε δεν ήθελε να αφήσει κανέναν παραπονεμένο ο “large” Λεό.
Όλα τα είχε ο μπαξές: Τσιφτετέλια, καρσιλαμάδες, κουφέτα των νεόνυμφων και τρελό τρελό ξεσάλωμα των πρωταγωνιστών του πάρτι-ξεφτίλα που όμοιό του δεν έχει ξανά γίνει! Οι μοντέλες «καταπάτησαν» το θωρηκτό διασκεδάζοντας λες και βρίσκονταν σε κανένα club της Παραλιακής.
Από πού το ‘σκασαν αυτές; Άγνωστο προς το παρόν! To μόνο γνωστό είναι πως η φιέστα τράβηξε μέχρι τις 1:30 το βράδυ της περασμένης Πέμπτης και όπως καταμαρτυρούν οι φωτογραφίες, που για κακή τύχη μερικών βγήκαν στη δημοσιότητα, κάθε άλλο παρά εκδήλωση για τα «Ποσειδώνια» επρόκειτο.
Και έτσι ξεκινά η ιστορία…
«Βαριά προσβολή του κύρους και της τιμής των Ενόπλων Δυνάμεων και του πατριωτισμού των Ελλήνων και των Ελληνίδων» χαρακτήρισε το πάρτι των εφοπλιστών, ο υπουργός Αμύνης, Ευάγγελος Βενιζέλος, ζητώντας συγχρόνως από τον αρχηγό του Πολεμικού Ναυτικού αντιναύαρχο Δημήτρη Ελευσινιώτη, άμεση διερεύνηση και διαλεύκανση της όλης ιστορίας.
Και επειδή όμως, οι εξηγήσεις του αρχιπλοίαρχου Ευάγγελου Γαβαλά, δεν ήταν αρκετές, το Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο αναγκάστηκε να τον θέσει εκτός Πολεμικού Ναυτικού.
Και ενώ η μια τορπίλη διαδέχεται την άλλη …η μητέρα του Πατίτσα, Μαριγώ Λεμού – Πατίτσα περνά στην αντεπίθεση λέγοντας πως αυτό που έχει συμβεί δεν είναι καθόλου δίκαιο μιας και έχει ξανασυμβεί πάρτι ανάλογου βεληνεκούς στο θωρηκτό «Αβέρωφ». «Και πρόπερσι ξανακάναμε την ίδια γιορτή.
Τότε όμως δεν είχε πει κανείς τίποτα. Χορέψαμε κανονικότατα» λέει η κυρία Μαριγώ που «βοηθά πολύ κόσμο» με τις φιλανθρωπίες της. Αυτό είναι το «άλλοθι» της κυρίας Λαιμού: η φιλανθρωπία! Νόμιζε πως έτσι θα γλίτωνε τα πυρά. Από τις «κανονιές» όμως χτυπήθηκε και η φρεσκοπαντρεμένη Μαριέττα που μην αντέχοντας άλλο τον διασυρμό κατέρρευσε και βρέθηκε σε ιδιωτική κλινική με ζαλάδες και πόνους στο στήθος.
Ευαίσθητο μας βγήκε το κορίτσι που όπως φαίνεται παρά τα πτυχία της ουδεμία ιδέα είχε για το τι εστί «Αβέρωφ».Ήθελε δεν ήθελε το έμαθε όμως… Και κάπου εδώ μπαίνει στο παιχνίδι και ο νεαρός εφοπλιστής, Λεό Πατίτσας, ο οποίος με μία επιστολή προς τον υπουργό Αμύνης ζητά «συγγνώμη» για το πανηγύρι που συνέβη στο «Αβέρωφ»… Μια «συγγνώμη» όμως δεν είναι ποτέ αρκετή!
Τι πρόσφερε στην χώρα το «Γ. Αβέρωφ»
Του Παναγιώτη Σαββίδη
savvidispan@gmail.com
Το 1908 η ελληνική κυβέρνηση προχώρησε στον εκσυγχρονισμό του ελληνικού στόλου, με την αγορά 8 αντιτορπιλικών και ενός θωρηκτού – καταδρομικού, με στόχο να καταστεί αξιόμαχος ο στόλος, ενόψει των γεωστρατηγικών εξελίξεων στην περιοχή των Βαλκανίων και του Αιγαίου.
Η κυβέρνηση Μαυρομιχάλη, απευθύνθηκε στο ιταλικό ναυπηγεία Ορλάντο, για την απόκτηση ενός θωρηκτού – καταδρομικού που η ναυπήγηση του ήδη είχε ξεκινήσει για τις ανάγκες του ιταλικού ναυτικού, αλλά τελικά η παραγγελία ακυρώθηκε.
Η άμεση προκαταβολή του 1/3 της συνολικής αξίας από την ελληνική κυβέρνηση, είχε ως αποτέλεσμα το πλοίο να αποκτηθεί από την Ελλάδα, αν και ενδιαφέρον για την αγορά του, είχε επιδείξει και η Τουρκία.
Συνολικά δαπανήθηκα 22.300.000 δρχ. για την απόκτηση του πλοίου. Τα 8.000.000 δρχ. προέρχονταν από το 20% της συνολικής κληρονομιάς του εθνικού ευεργέτη Γεώργιου Αβέρωφ, που παραχώρησε με τη διαθήκη του στο Ταμείο Εθνικού Στόλου το 1899, σύμφωνα με την οποία και όριζε ότι το συγκεκριμένο ποσό παραχωρείται για τη ναυπήγηση πολεμικού πλοίου που θα φέρει το όνομα του και θα χρησιμοποιείται ως Εκπαιδευτικό πλοίο και «Σχολή Ναυτικών Δοκίμων». Τα υπόλοιπα 2/3 καλύφθηκαν με εξωτερικό δανεισμό.
Το 10.200 τόνων θωρακισμένο εύδρομο (όπως ακριβέστερα περιγράφεται) είχε ιταλικές μηχανές 19.000 ίππων, 22 γαλλικούς λέβητες, γερμανικές γεννήτριες και αγγλικά πυροβόλα 190 και 234 χιλιοστών τύπου ARMSTRONG. Η μέγιστη ταχύτητα που ανέπτυσσε το Θωρηκτό ήταν 23 κόμβοι.
Το «Γ. Αβέρωφ» καθελκύστηκε στις 12/3/1910 και μετά από δοκιμές ενός σχεδόν έτους, κατέπλευσε στις 11/9/1911 στο Φάληρο, όπου έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από το συγκεντρωμένο πλήθος, αφού η κορωνίδα του ελληνικού στόλου ήταν το πιο σύγχρονο και ισχυρό πλοίο εκείνη την εποχή στη Ν.Α Μεσόγειο.
Το «σεϊτάν παπόρ» των Τούρκων
Στη διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου τα έτη 1912-1913 το «Γ. Αβέρωφ» έγινε ζωντανός θρύλος, επισφραγίζοντας με τις νίκες του την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο.
Τον Οκτώβριο του 1912, με την κήρυξη του πολέμου, το πλοίο υπό τον Ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη, απέπλευσε προς τα Δαρδανέλια, απελευθερώνοντας τη Λήμνο, όπου ορίστηκε προχωρημένη βάση του στόλου, τη Θάσο, τη Σαμοθράκη, τον Άγιο Ευστράτιο, τη Μυτιλήνη, τη Χίο, αλλά και τα νησιά Ίμβρο και Τένεδο, που το 1923 αποδόθηκαν στην Τουρκία.
Ο Ναύαρχος Κουντουριώτης έδωσε επιθετικό χαρακτήρα στον ελληνικό σχεδιασμό, στις επιχειρήσεις κατά του οθωμανικού στόλου. «Με την δύναμιν του Θεού και τας ευχάς του Βασιλέως μας και εν ονόματι του Δικαίου πλέω μεθ' ορμής ακαθέκτου και με πεποίθησιν προς την νίκην εναντίον του εχθρού του Γένους» έλεγε στο σήμα του προς τα πλοία του στόλου, κηρύσσοντας ουσιαστικά ολομέτωπη επίθεση στον εχθρό, που έδειξε να ξαφνιάζεται.
Πολλές φορές στη διάρκεια των συγκρούσεων, το «Γ.Αβέρωφ» ανέλαβε αυτόνομη δράση, αξιοποιώντας την ανώτερη ταχύτητά του και το μέγιστο του βεληνεκούς των πυροβόλων του, καταδιώκοντας χωρίς διακοπή τον εχθρικό στόλο.
Η νικηφόρα έκβαση των ναυμαχιών της Έλλης (3/12/1912) και της Λήμνου (5/1/1913) που ακολούθησαν, βούλιαξε στη θάλασσα τις προσδοκίες του Σουλτάνου για τον έλεγχο του Αιγαίου, αφού οι Τούρκοι κατέφυγαν στα Δαρδανέλια και δεν τόλμησαν να ξαναβγούν από εκεί, παρά μόνο μετά τη λήξη του πολέμου.
ΟΙ Έλληνες αποκαλούσαν το πλοίο «Τυχερός μπάρμπα-Γιώργης», ενώ οι Τούρκοι «σεϊτάν παπόρ», (διαβολοκάραβο) αφού εξαιτίας του, η μάχη στο Αιγαίο είχε κριθεί οριστικά υπέρ της Ελλάδας.
Από την Πόλη στην Αλεξάνδρεια
Μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το «Γ. Αβέρωφ» κατέπλευσε στην Κωνσταντινούπολη, όπου ύψωσε την ελληνική σημαία αφού η Ελλάδα ήταν μία από τις νικήτριες δυνάμεις του Μεγάλου Πολέμου.
Το πλοίο – θρύλος, έγινε δεκτό με ενθουσιασμό και συγκίνηση από τούς Ρωμιούς της Πόλης, που είδαν τη γαλανόλευκη να κυματίζει στην πάλαι ποτε Βασιλεύουσα,
Κατά την εκστρατεία στη Μικρά Ασία που ακολούθησε, το «Γ.Αβέρωφ» μετέφερε ελληνικά στρατεύματα στα παράλια της Ιωνίας και στη Σμύρνη, ενώ το 1923 και μετά την καταστροφή, βοήθησε στον επαναπατρισμό των στρατιωτών και την ασφαλή διαφυγή των ξεριζωμένων από τις πανάρχαιες εστίες τους.
Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το πλοίο επικεφαλής του στόλου, ακολούθησε στην Αίγυπτο την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση και ήταν από τα λίγα ελληνικά πλοία που κατάφεραν να φτάσουν σώα στην Αλεξάνδρεια, αφού τα περισσότερα βυθίστηκαν από επιδρομές γερμανικών αεροπλάνων.
Από το 1941 έως το 1944 το πλοίο έλαβε μέρος στο πλευρό των συμμάχων, με περιπολίες στον Ινδικό Ωκεανό, ενώ μετά το τέλος του πολέμου και την απελευθέρωση της Ελλάδας, μετέφερε στην Αθήνα την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση (17/10/1944).
Το 1952 το πλοίο παροπλίστηκε και κατέληξε στον Πόρο, ξεχασμένο και εγκαταλελειμμένο, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980 οπότε και το Πολεμικό Ναυτικό αποφάσισε να προχωρήσει στην αποκατάσταση του ως πλωτό μουσείο.
Μέρος της δαπάνης αποκατάστασης προήλθε από δωρεές ιδιωτών, της Κυπριακής Δημοκρατίας, της οικογένειας Λάτση και του Ιδρύματος Ωνάση.
«Σήμερα το πλοίο-μουσείο «Γ. Αβέρωφ» αποτελεί μνημείο που τιμά αυτούς που υπηρέτησαν και έπεσαν στη διάρκεια της ένδοξης ιστορίας του, υποκαθιστώντας, έστω και κατά στοιχειώδη τρόπο, την έλλειψη μνείας των ναυτικών αγώνων στο επίσημο μνημείο του κράτους (Σημ. Άγνωστο Στρατώτη)» αναφέρει μεταξύ άλλων η επίσημη ιστοσελίδα του πλοίου – μουσείου (www.bsaverof.com ), που ασφαλώς δεν συνάδει με τα όσα συνέβησαν πριν δύο εβδομάδες στο κατάστρωμα του πλοίου από το ζεύγος Πατίτσα - Χρουσαλά και οι φίλοι τους.
Χόρτα και σκουπίδια στο μαυσωλείο του Γ. Αβερωφ
Μέχρι και … συκιά φύτρωσε στα μαρμάρινα σκαλιά που οδηγεί στο μαυσωλείο του εθνικού ευεργέτη Γεωργίου Αβέρωφ, στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών, δίπλα ακριβώς από τους τάφους των Αρχιεπισκόπων της Ελληνικής Εκκλησίας.
Αγριόχορτα, σκουπίδια, σπασμένα τζάμια στη πόρτα της εισόδου του μαυσωλείου. Εικόνες εγκατάλειψης στον τάφο του ανθρώπου, που άφησε ολόκληρη την περιουσία του στην Ελλάδα και συνέδεσε το όνομά του με μεγάλες στιγμές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, όπως η αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων το 1896, κάλυψε τα έξοδα των αγώνων και την ανακαίνιση του Παναθηναϊκού Σταδίου, καθώς και την απελευθέρωση των νησιών του Β.Α Αιγαίου το 1912-1913, αφού χρηματοδότησε μέρος της αγοράς του θωρηκτού που φέρει και το όνομά του.
Ο Γεώργιος Αβέρωφ, γεννήθηκε το 1811 στο Μέτσοβο της Ηπείρου και σε ηλικία 25 ετών εγκαταστάθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου με τον αδελφό του εργαζόταν ως έμποροι.
Ανέπτυξε δικές του επιχειρήσεις που του απέφεραν τεράστια κέρδη. Ήταν δραστήριος άνθρωπος και προσέφερε πλούσιο εθνικό και κοινωνικό έργο. Συγκεκριμένα στην Αλεξάνδρεια έχτισε νοσοκομείο για τους ομογενείς, ίδρυσε γυμνάσιο και παρθεναγωγείο και ταυτόχρονα ενίσχυσε την Ελληνική κοινότητα της Αλεξάνδρειας.
Διέθεσε πάνω από 100.000 χρυσές λίρες για το Μέτσοβο. Με τις πλούσιες δωρεές του έγινε η αποπεράτωση του Μετσόβιου Πολυτεχνείου, η μαρμάρωση του Παναθηναϊκού Σταδίου, η ανέγερση της παλαιάς Σχολής Ευελπίδων, των Φυλακών Αβέρωφ, καθώς και οι ανδριάντες του Ρήγα Φεραίου και του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’ στην Ακαδημία Αθηνών κ.α.
Το ελληνικό κράτος αναγνωρίζοντας το έργο και την προσφορά του, του απένειμε μετά θάνατο τον τίτλο του «Μέγα Εθνικού Ευεργέτη».
Ο Γεώργιος Αβέρωφ πέθανε στην Αλεξάνδρεια το 1899 και το 1908 τα οστά του μεταφέρθηκαν με τιμές στην Ελλάδα και τοποθετήθηκαν σε μαρμάρινο μαυσωλείο στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.
Όπως μπορείτε να δείτε στις φωτογραφίες που δημοσιεύει σήμερα το protothema gr., οι καλεσμένοι σεβάστηκαν με τον …πλέον προσήκοντα τρόπο τον χώρo, τιμώντας με τη σεμνότητα της παρουσίας τους τις μνήμες των ηρώων που έχουν περάσει από το ιστορικό θωρηκτό...
Τα κανόνια, οι κουπαστές, οι φλόκοι, γενικά κάθε γωνιά του μνημείου αυτού της ζωντανής ιστορίας της χώρας μας μοιάζει να ξαναγεννήθηκε μέσα από τα καλλίγραμμα σώματα των μοντέλων και των λαμπερών προσόντων τους που επιδείχθηκαν ανάμεσα στις τιμημένες στολές του Πολεμικού Ναυτικού, που έφεραν με το ποτήρι και με αιθέριες υπάρξεις ανά χείρας αξιωματικοί και ναύτες.
Προφανώς, ο αγώνας των ηρώων που χάθηκαν στις μάχες του Έθνους με το “Αβέρωφ” περνά πια σε άλλη διάσταση με την παρουσία μοντέλων, αρκετά εκ των οποίων έχουν, όπως μπορείτε να δείτε, φωτογραφηθεί στο Playboy σε ιδιαίτερα αποκαλυπτικές πόζες.
Λεό - Μαργαρίτα: Από τη χαρά …στη διαπόμπευση
Της Εβελίνας Ρίζου
Το πλοίο-σύμβολο ου Πολεμικού Ναυτικού, «Γεώργιος Αφέρωφ», έγινε αγνώριστο προκειμένου να φιλοξενήσει το πάρτι της εταιρίας “Atlas Maritime”, της οικογένειας Πατίτσα, στο πλαίσιο των φετινών «Ποσειδωνίων». Μπορεί το «Αβέρωφ» να άντεξε τις ναυμαχίες στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο… μπορεί να βγήκε αλώβητο από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο καταφέρνοντας περήφανες νίκες, ωστόσο η …τορπίλη της εκδήλωσης που πραγματοποίησαν εκεί το μοντέλο-παρουσιάστρια, Μαριέττα Χρουσαλά και ο εφοπλιστής σύζυγός της, Λεό Πατίτσας, “βύθισε” την αξιοπιστία του Πολεμικού Ναυτικού, συνολικά.
Μέχρι και πίστα και μάλιστα ακριβώς κάτω από τα κανόνια του πλοίου, στήθηκε στο κατάστρωμα του θωρηκτού προκειμένου να χορέψουν πιο άνετα οι καλεσμένοι του ζεύγους. Βλέπετε δεν ήθελε να αφήσει κανέναν παραπονεμένο ο “large” Λεό.
Όλα τα είχε ο μπαξές: Τσιφτετέλια, καρσιλαμάδες, κουφέτα των νεόνυμφων και τρελό τρελό ξεσάλωμα των πρωταγωνιστών του πάρτι-ξεφτίλα που όμοιό του δεν έχει ξανά γίνει! Οι μοντέλες «καταπάτησαν» το θωρηκτό διασκεδάζοντας λες και βρίσκονταν σε κανένα club της Παραλιακής.
Από πού το ‘σκασαν αυτές; Άγνωστο προς το παρόν! To μόνο γνωστό είναι πως η φιέστα τράβηξε μέχρι τις 1:30 το βράδυ της περασμένης Πέμπτης και όπως καταμαρτυρούν οι φωτογραφίες, που για κακή τύχη μερικών βγήκαν στη δημοσιότητα, κάθε άλλο παρά εκδήλωση για τα «Ποσειδώνια» επρόκειτο.
Και έτσι ξεκινά η ιστορία…
«Βαριά προσβολή του κύρους και της τιμής των Ενόπλων Δυνάμεων και του πατριωτισμού των Ελλήνων και των Ελληνίδων» χαρακτήρισε το πάρτι των εφοπλιστών, ο υπουργός Αμύνης, Ευάγγελος Βενιζέλος, ζητώντας συγχρόνως από τον αρχηγό του Πολεμικού Ναυτικού αντιναύαρχο Δημήτρη Ελευσινιώτη, άμεση διερεύνηση και διαλεύκανση της όλης ιστορίας.
Και επειδή όμως, οι εξηγήσεις του αρχιπλοίαρχου Ευάγγελου Γαβαλά, δεν ήταν αρκετές, το Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο αναγκάστηκε να τον θέσει εκτός Πολεμικού Ναυτικού.
Και ενώ η μια τορπίλη διαδέχεται την άλλη …η μητέρα του Πατίτσα, Μαριγώ Λεμού – Πατίτσα περνά στην αντεπίθεση λέγοντας πως αυτό που έχει συμβεί δεν είναι καθόλου δίκαιο μιας και έχει ξανασυμβεί πάρτι ανάλογου βεληνεκούς στο θωρηκτό «Αβέρωφ». «Και πρόπερσι ξανακάναμε την ίδια γιορτή.
Τότε όμως δεν είχε πει κανείς τίποτα. Χορέψαμε κανονικότατα» λέει η κυρία Μαριγώ που «βοηθά πολύ κόσμο» με τις φιλανθρωπίες της. Αυτό είναι το «άλλοθι» της κυρίας Λαιμού: η φιλανθρωπία! Νόμιζε πως έτσι θα γλίτωνε τα πυρά. Από τις «κανονιές» όμως χτυπήθηκε και η φρεσκοπαντρεμένη Μαριέττα που μην αντέχοντας άλλο τον διασυρμό κατέρρευσε και βρέθηκε σε ιδιωτική κλινική με ζαλάδες και πόνους στο στήθος.
Ευαίσθητο μας βγήκε το κορίτσι που όπως φαίνεται παρά τα πτυχία της ουδεμία ιδέα είχε για το τι εστί «Αβέρωφ».Ήθελε δεν ήθελε το έμαθε όμως… Και κάπου εδώ μπαίνει στο παιχνίδι και ο νεαρός εφοπλιστής, Λεό Πατίτσας, ο οποίος με μία επιστολή προς τον υπουργό Αμύνης ζητά «συγγνώμη» για το πανηγύρι που συνέβη στο «Αβέρωφ»… Μια «συγγνώμη» όμως δεν είναι ποτέ αρκετή!
Τι πρόσφερε στην χώρα το «Γ. Αβέρωφ»
Του Παναγιώτη Σαββίδη
savvidispan@gmail.com
Το 1908 η ελληνική κυβέρνηση προχώρησε στον εκσυγχρονισμό του ελληνικού στόλου, με την αγορά 8 αντιτορπιλικών και ενός θωρηκτού – καταδρομικού, με στόχο να καταστεί αξιόμαχος ο στόλος, ενόψει των γεωστρατηγικών εξελίξεων στην περιοχή των Βαλκανίων και του Αιγαίου.
Η κυβέρνηση Μαυρομιχάλη, απευθύνθηκε στο ιταλικό ναυπηγεία Ορλάντο, για την απόκτηση ενός θωρηκτού – καταδρομικού που η ναυπήγηση του ήδη είχε ξεκινήσει για τις ανάγκες του ιταλικού ναυτικού, αλλά τελικά η παραγγελία ακυρώθηκε.
Η άμεση προκαταβολή του 1/3 της συνολικής αξίας από την ελληνική κυβέρνηση, είχε ως αποτέλεσμα το πλοίο να αποκτηθεί από την Ελλάδα, αν και ενδιαφέρον για την αγορά του, είχε επιδείξει και η Τουρκία.
Συνολικά δαπανήθηκα 22.300.000 δρχ. για την απόκτηση του πλοίου. Τα 8.000.000 δρχ. προέρχονταν από το 20% της συνολικής κληρονομιάς του εθνικού ευεργέτη Γεώργιου Αβέρωφ, που παραχώρησε με τη διαθήκη του στο Ταμείο Εθνικού Στόλου το 1899, σύμφωνα με την οποία και όριζε ότι το συγκεκριμένο ποσό παραχωρείται για τη ναυπήγηση πολεμικού πλοίου που θα φέρει το όνομα του και θα χρησιμοποιείται ως Εκπαιδευτικό πλοίο και «Σχολή Ναυτικών Δοκίμων». Τα υπόλοιπα 2/3 καλύφθηκαν με εξωτερικό δανεισμό.
Το 10.200 τόνων θωρακισμένο εύδρομο (όπως ακριβέστερα περιγράφεται) είχε ιταλικές μηχανές 19.000 ίππων, 22 γαλλικούς λέβητες, γερμανικές γεννήτριες και αγγλικά πυροβόλα 190 και 234 χιλιοστών τύπου ARMSTRONG. Η μέγιστη ταχύτητα που ανέπτυσσε το Θωρηκτό ήταν 23 κόμβοι.
Το «Γ. Αβέρωφ» καθελκύστηκε στις 12/3/1910 και μετά από δοκιμές ενός σχεδόν έτους, κατέπλευσε στις 11/9/1911 στο Φάληρο, όπου έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από το συγκεντρωμένο πλήθος, αφού η κορωνίδα του ελληνικού στόλου ήταν το πιο σύγχρονο και ισχυρό πλοίο εκείνη την εποχή στη Ν.Α Μεσόγειο.
Το «σεϊτάν παπόρ» των Τούρκων
Στη διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου τα έτη 1912-1913 το «Γ. Αβέρωφ» έγινε ζωντανός θρύλος, επισφραγίζοντας με τις νίκες του την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο.
Τον Οκτώβριο του 1912, με την κήρυξη του πολέμου, το πλοίο υπό τον Ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη, απέπλευσε προς τα Δαρδανέλια, απελευθερώνοντας τη Λήμνο, όπου ορίστηκε προχωρημένη βάση του στόλου, τη Θάσο, τη Σαμοθράκη, τον Άγιο Ευστράτιο, τη Μυτιλήνη, τη Χίο, αλλά και τα νησιά Ίμβρο και Τένεδο, που το 1923 αποδόθηκαν στην Τουρκία.
Ο Ναύαρχος Κουντουριώτης έδωσε επιθετικό χαρακτήρα στον ελληνικό σχεδιασμό, στις επιχειρήσεις κατά του οθωμανικού στόλου. «Με την δύναμιν του Θεού και τας ευχάς του Βασιλέως μας και εν ονόματι του Δικαίου πλέω μεθ' ορμής ακαθέκτου και με πεποίθησιν προς την νίκην εναντίον του εχθρού του Γένους» έλεγε στο σήμα του προς τα πλοία του στόλου, κηρύσσοντας ουσιαστικά ολομέτωπη επίθεση στον εχθρό, που έδειξε να ξαφνιάζεται.
Πολλές φορές στη διάρκεια των συγκρούσεων, το «Γ.Αβέρωφ» ανέλαβε αυτόνομη δράση, αξιοποιώντας την ανώτερη ταχύτητά του και το μέγιστο του βεληνεκούς των πυροβόλων του, καταδιώκοντας χωρίς διακοπή τον εχθρικό στόλο.
Η νικηφόρα έκβαση των ναυμαχιών της Έλλης (3/12/1912) και της Λήμνου (5/1/1913) που ακολούθησαν, βούλιαξε στη θάλασσα τις προσδοκίες του Σουλτάνου για τον έλεγχο του Αιγαίου, αφού οι Τούρκοι κατέφυγαν στα Δαρδανέλια και δεν τόλμησαν να ξαναβγούν από εκεί, παρά μόνο μετά τη λήξη του πολέμου.
ΟΙ Έλληνες αποκαλούσαν το πλοίο «Τυχερός μπάρμπα-Γιώργης», ενώ οι Τούρκοι «σεϊτάν παπόρ», (διαβολοκάραβο) αφού εξαιτίας του, η μάχη στο Αιγαίο είχε κριθεί οριστικά υπέρ της Ελλάδας.
Από την Πόλη στην Αλεξάνδρεια
Μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το «Γ. Αβέρωφ» κατέπλευσε στην Κωνσταντινούπολη, όπου ύψωσε την ελληνική σημαία αφού η Ελλάδα ήταν μία από τις νικήτριες δυνάμεις του Μεγάλου Πολέμου.
Το πλοίο – θρύλος, έγινε δεκτό με ενθουσιασμό και συγκίνηση από τούς Ρωμιούς της Πόλης, που είδαν τη γαλανόλευκη να κυματίζει στην πάλαι ποτε Βασιλεύουσα,
Κατά την εκστρατεία στη Μικρά Ασία που ακολούθησε, το «Γ.Αβέρωφ» μετέφερε ελληνικά στρατεύματα στα παράλια της Ιωνίας και στη Σμύρνη, ενώ το 1923 και μετά την καταστροφή, βοήθησε στον επαναπατρισμό των στρατιωτών και την ασφαλή διαφυγή των ξεριζωμένων από τις πανάρχαιες εστίες τους.
Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το πλοίο επικεφαλής του στόλου, ακολούθησε στην Αίγυπτο την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση και ήταν από τα λίγα ελληνικά πλοία που κατάφεραν να φτάσουν σώα στην Αλεξάνδρεια, αφού τα περισσότερα βυθίστηκαν από επιδρομές γερμανικών αεροπλάνων.
Από το 1941 έως το 1944 το πλοίο έλαβε μέρος στο πλευρό των συμμάχων, με περιπολίες στον Ινδικό Ωκεανό, ενώ μετά το τέλος του πολέμου και την απελευθέρωση της Ελλάδας, μετέφερε στην Αθήνα την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση (17/10/1944).
Το 1952 το πλοίο παροπλίστηκε και κατέληξε στον Πόρο, ξεχασμένο και εγκαταλελειμμένο, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980 οπότε και το Πολεμικό Ναυτικό αποφάσισε να προχωρήσει στην αποκατάσταση του ως πλωτό μουσείο.
Μέρος της δαπάνης αποκατάστασης προήλθε από δωρεές ιδιωτών, της Κυπριακής Δημοκρατίας, της οικογένειας Λάτση και του Ιδρύματος Ωνάση.
«Σήμερα το πλοίο-μουσείο «Γ. Αβέρωφ» αποτελεί μνημείο που τιμά αυτούς που υπηρέτησαν και έπεσαν στη διάρκεια της ένδοξης ιστορίας του, υποκαθιστώντας, έστω και κατά στοιχειώδη τρόπο, την έλλειψη μνείας των ναυτικών αγώνων στο επίσημο μνημείο του κράτους (Σημ. Άγνωστο Στρατώτη)» αναφέρει μεταξύ άλλων η επίσημη ιστοσελίδα του πλοίου – μουσείου (www.bsaverof.com ), που ασφαλώς δεν συνάδει με τα όσα συνέβησαν πριν δύο εβδομάδες στο κατάστρωμα του πλοίου από το ζεύγος Πατίτσα - Χρουσαλά και οι φίλοι τους.
Χόρτα και σκουπίδια στο μαυσωλείο του Γ. Αβερωφ
Μέχρι και … συκιά φύτρωσε στα μαρμάρινα σκαλιά που οδηγεί στο μαυσωλείο του εθνικού ευεργέτη Γεωργίου Αβέρωφ, στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών, δίπλα ακριβώς από τους τάφους των Αρχιεπισκόπων της Ελληνικής Εκκλησίας.
Αγριόχορτα, σκουπίδια, σπασμένα τζάμια στη πόρτα της εισόδου του μαυσωλείου. Εικόνες εγκατάλειψης στον τάφο του ανθρώπου, που άφησε ολόκληρη την περιουσία του στην Ελλάδα και συνέδεσε το όνομά του με μεγάλες στιγμές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, όπως η αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων το 1896, κάλυψε τα έξοδα των αγώνων και την ανακαίνιση του Παναθηναϊκού Σταδίου, καθώς και την απελευθέρωση των νησιών του Β.Α Αιγαίου το 1912-1913, αφού χρηματοδότησε μέρος της αγοράς του θωρηκτού που φέρει και το όνομά του.
Ο Γεώργιος Αβέρωφ, γεννήθηκε το 1811 στο Μέτσοβο της Ηπείρου και σε ηλικία 25 ετών εγκαταστάθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου με τον αδελφό του εργαζόταν ως έμποροι.
Ανέπτυξε δικές του επιχειρήσεις που του απέφεραν τεράστια κέρδη. Ήταν δραστήριος άνθρωπος και προσέφερε πλούσιο εθνικό και κοινωνικό έργο. Συγκεκριμένα στην Αλεξάνδρεια έχτισε νοσοκομείο για τους ομογενείς, ίδρυσε γυμνάσιο και παρθεναγωγείο και ταυτόχρονα ενίσχυσε την Ελληνική κοινότητα της Αλεξάνδρειας.
Διέθεσε πάνω από 100.000 χρυσές λίρες για το Μέτσοβο. Με τις πλούσιες δωρεές του έγινε η αποπεράτωση του Μετσόβιου Πολυτεχνείου, η μαρμάρωση του Παναθηναϊκού Σταδίου, η ανέγερση της παλαιάς Σχολής Ευελπίδων, των Φυλακών Αβέρωφ, καθώς και οι ανδριάντες του Ρήγα Φεραίου και του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’ στην Ακαδημία Αθηνών κ.α.
Το ελληνικό κράτος αναγνωρίζοντας το έργο και την προσφορά του, του απένειμε μετά θάνατο τον τίτλο του «Μέγα Εθνικού Ευεργέτη».
Ο Γεώργιος Αβέρωφ πέθανε στην Αλεξάνδρεια το 1899 και το 1908 τα οστά του μεταφέρθηκαν με τιμές στην Ελλάδα και τοποθετήθηκαν σε μαρμάρινο μαυσωλείο στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου